دستگاه راست پنجگاه ٬ کلاس آموزش سه تار ٬ آموزشگاه موسیقی شمال تهران

دستگاه راست پنجگاه را “راست و پنجگاه” هم می گویند.
بعضا در کلاس آموزش سه تار میگویند که گام راست پنجگاه با ماهور یکی است و تنها اختلافشان در حالت و مدگردی های آنهاست.
از دستگاه راست پنجگاه می توان به دستگاه های دیگر وارد شد.
اما این دستگاه پرمسئله ترین آواز ایرانی است .
در این مقاله در سایت آموزشگاه موسیقی شمال تهران هنر فارابی به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

علت سختی اجرای دستگاه راست پنجگاه را بررسی خواهیم کرد.
از نظر پرده بندی راست پنجگاه کاملا شبیه ماهور است بطوریکه شنونده ناآشنا این دو را عموما اشتباه می گیرد .
جالب است بدانید از نظر اجرا با ساز ، اصولا آوازهایی مشکل ترند که فاصله بین پرده های آنها بیشتر باشد
که شامل همایون و به ویژه چهارگاه می شود .
که قطعا هنرجویان کلاس آموزش سه تار این مطلب را تایید می کنند .

موسیقی ایرانی دارای هفت دستگاه با نام‌های شور، سه گاه، همایون، چهارگاه، نوا، راست پنجگاه، ماهور و پنج آواز به نام‌های ابوعطا، بیات ترک، افشاری، دشتی، اصفهان است.
آواز‌های ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی کوک یکسانی با دستگاه شور داشته
و از متعلقات آن محسوب می‌شوند و آواز اصفهان نیز به همان دلیل از متعلقات دستگاه همایون است.
این نوع دسته بندی برای موسیقی ایرانی به دلیل حس و حال متفاوت و همچنین تفاوت در تاکید‌ها و ایست‌های گوشه‌ها صورت گرفته است.
ابتدا کلمه دستگاه را تعریف کرده و بعد از آن به بررسی دستگاه راست پنجگاه می‌پردازیم.

بررسی پرده بندی دستگاه راست پنج گاه در آموزشگاه موسیفی شمال تهران

دستگاه راست پنجگاه یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال راحت‌ترین دستگاه‌هاست.
پیچیده است،
زیرا از نظر پرده‌بندی شبیه ماهور است و کار شنونده را برای تشخیص دشوار می‌کند
و در عین حال این دستگاه ترکیبی از سایر مقامات موسیقی ایرانی است به طوری که با آن می‌توان به آواز‌ها و دستگاه‌های دیگر وارد شد.
به عنوان مثال به واسطه گوشه شکسته در دستگاه راست پنجگاه می‌توان به افشاری و بعد به عراق و از آنجا به بیات ترک رفت.

همان طور که در بالا گفتیم با این دستگاه می‌توان به آواز‌ها و دستگاه‌های دیگر وارد شد.
از این رو می‌توان تمام حس و حالی که در دستگاه‌های موسیقی ایرانی وجود دارد را با راست پنج گاه ایجاد کرد.
اما در کل آوازى با وقار و ابهت است و گویی فردی خردمند است که به فرزندان خود پند و اندرز داده و آنان را نصیحت می‌کند.
گوشه‌های آن نیز دارای لطافت و ظرافت‌هایی است که احساس آرامش خاصی را در انسان ایجاد می‌کند.
گام راست پنجگاه از نظر فواصل و نت شاهد همانند گام ماهور است.