هنگامی که صحبت از میزان در موسیقی در آموزشگاه موسیقی شمال تهران مطرح میشود میدانیم که برای آرایش و سازماندهی درست نت ها تعریف می شود.
هر قطعه از موسیقی از لحاظ زمان به قسمت های مساوی تقسیم می شود
که هر یک از آن قسمت ها را میزان و خط عمودی که آن ها را از یکدیگر جدا می کند را خط میزان گویند.

موسیقی یک پدیده دقیق است که برای خلق آن باید از قواعد خاصی پیروی نمود.
یکی از این قواعد رعایت فواصل زمانی در نت نویسی است.
فاقد در نظر گرتن ارزش زمانی هر نت در موسیقی،‌آنچه خلق می‌شود مطمئنا دلپذیر نخواهد بود.
در واقع برای نوشتن، سازماندهی و آرایش درست نت‌ها لازم است که آن‌ها را از نظر زمانی دسته‌بندی کنیم.
برای این کار در موسیقی از میزان استفاده می‌کنند.
میزان در حقیقت ظرفی است که تعداد محدودی نت از نظر زمانی در آن جای می‌گیرند.
میزان ها با یک خط عمودی از همدیگر جدا می‌شوند که این عامل جدایی را خط میزان می‌گویند،

در موسیقی نشانه‌هایی برای مشخص کردن دوره‌ها و تعداد ضرب در هر دوره وضع شده است.
هر دوره به وسیله‌ی خطی عمودی، که حامل را قطع می‌کند
(به ۵ خط افقی که الفبای موسیقی روی آن نوشته می‌شود خطوط حامل می‌گویند)، از دوره‌های پیش و پس از خود جدا می‌شود.
محتوای میان هر دوخط عمودی را میزان و خط‌های عمودی را خط میزان می‌نامند.
به زبان ساده‌تر، هر قطعه از موسیقی از لحاظ زمان به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌شود
که هر یک از آن قسمت‌ها را میزان و خط عمودی که آن‌ها را از یکدیگر جدا می‌کند خط میزان نام دارد.
از آنجا که ارزش زمانی هر میزان از قبل تعیین شده است، نت‌های داخل آن میزان باید در همان زمان مشخص اجرا شوند
و پس از آن، نوبت به اجرای نت‌های میزان بعدی می‌رسد.

انواع میزان در کلاس موسیقی

بسته به این که قطعه موسیقی چه ریتمی داشته باشد در میزان‌های مختلفی نوشته می‌شود.
این میزان‌ها به چهار دسته تقسیم بندی می‌شوند که عبارتند از:

۱. میزان‌های ساده
میزانی است که هر ضرب آن قابل تقسیم به ۲، ۴، ۸، … باشد.
به عبارت دیگر در میزان‌های ساده تنها یک نوع واحد ضرب به کار رفته باشد و این واحد تنها به ۲ (یا مضرب‌های زوج ۲) تقسیم شود.
در میزان‌های ساده کشش هر ضرب یکی از شکل‌های ساده‌ی نت مثل چنگ، سیاه و سفید است.
برای ترکیبی کردن میزان‌های ساده کافی است در مقابل هر ضرب یک نقطه قرار دهیم (مثلا نت سیاه را تبدیل به نت سیاه نقطه دار کنیم).

۲. میزان‌های ترکیبی
میزانی است که هر ضرب آن قابل تقسیم به ۳، ۶، … (یا مضربی از ۳) باشد
به عبارت دیگر میزان ترکیبی در واقع همان میزان ساده‌ای است که هر واحد ضربه در آن به سه تقسیم شده.
در میزان‌های ترکیبی کشش هر ضرب معادل یک نت نقطه دار است، مثل نت چنگ نقطه دار، سیاه نقطه دار، سفید نقطه دار.

۳. میزان لنگ
هر دوره‌ی این میزان آمیزه‌ای است از مضرب‌ها و مجموع‌های اعداد ۲ و ۳.
به عبارت دیگر هر ضرب آن را نه می‌توان به مضرب‌های ۲ و نه می‌توان به مضرب‌های ۳ تقسیم کرد.
مانند میزان ۴/۵(پنج چهار) که ممکن است از یک میزان ۴/۳ (سه چهار) و یک میزان ۴/۲ (دو چهار) یا به عکس تشکیل شده باشد.
برای مشخص نمودن موقعیت میزان‌های لنگ اغلب به وسیله خط قائم نقطه چین یا کسرمیزان تجزیه شده، آن‌ها را از هم تفکیک می‌کنند

۴. میزان‌های مختلط
از آمیختن میزان‌های بالا میزان مخلوط به دست می‌آید که به دو صورت است:

میزان های مخلوط در ادامه آهنگ: میزان‌های یک آهنگ به یاری تغییر کسر میزان یا نشانه‌های دیگر، در وسط قطعه عوض می‌شوند.
میزان‌های مخلوط همزمان: در موسیقی چند بخشی، گاه یک یا چند بخش با تقسیم ساده دوتایی و بخش دیگر با تقسیم سه تایی همزمان پیش می‌روند.

کسر میزان در موسیقی

کسر میزان تعیین کننده‌ی وزن در هر آهنگ یا قطعه‌ی موسیقی است.
این نشانه به صورت عددی شبیه به کسر متعارفی نوشته می‌شود.
یعنی از دو رقم، یکی در صورت و دیگری در مخرج تشکیل شده است.
کسر میزان را به انگلیسی Time Signature می‌گویند.
رقم صورت کسر میزان نماینده‌ی تعداد واحد ضرب در هر میزان است.
مثلا صورت ۲ نشانه‌ی میزان دو ضربی، صورت ۳ نشان دهنده‌ی میزان سه ضربی است.
رقم مخرج کسر میزان نشان دهنده‌ی نتی است (نسبت به گرد) که واحد ضرب قرار گرفته؛ به عبارت دیگر مخرج کسر شکل ضرب را مشخص می‌کند.
مثلا مخرج ۴ در کسر میران نشانه‌ی آن است که نت سیاه (۱/۴گرد) واحد ضرب است.
(برای درک بهتر مراجعه شود به مقاله‌ی نت موسیقی، مبحث شکل نت‌ها)

نتیجه گیری

نوع هر میزان در ابتدای هر آهنگ مشخص می‌شود.
در یک آهنگ ارزش زمانی میزان‌‌ها برابر است مگر این که نوع میزان عوض شود.
قرار دادن تعداد و نوع نت در یک میزان به ظرفیت آن وابسته است،
یعنی برای قرار دادن نت‌ها در میزان باید ظرفیت آن را از قبل بدانید تا بتوانید آن را با نت‌های مناسب پر کنید.

برگرفته از: کتاب تئوری بنیادی موسیقی از پرویز منصوری