هنرجویان کلاس آموزش پیانو آموزشگاه موسیقی میدانند که تفاوت گام های موسیقی بر اساس تعداد و جای پرده ها و نیم پرده های آن است.
در گام ماژور پنج فاصلهٔ یک پرده‌ای و دو فاصلهٔ نیم پرده‌ای داریم. فواصل بین درجات سوم- چهارم و هفتم- هشتم نیم پرده‌ای است و بقیهٔ فواصل یک پرده‌ای هستند.
اگر بخواهیم به ترتیب بگوییم فواصل گام ماژور از اولین نت به این ترتیب هستند: « پرده – پرده – نیم پرده – پرده – پرده – پرده – نیم پرده».
دقت کنید این الگو برای ساخت گام ماژور ثابت است و اگر این فواصل تغییر کنند، گام ما دیگر ماژور نیست.

در مقاله قبلی در مورد انواع گام مینور صحبت کردیم و با آن ها آشنا شدیم.
این مقاله به گام های ماژور اختصاص دارد.
حالا اگر بخواهیم فواصل درجات مختلف گام ماژور را نسبت به نت اول حساب کنیم به این صورت می‌شود: دوم بزرگ، سوم بزرگ، چهارم درست، پنجم درست، ششم بزرگ، هفتم بزرگ و هشتم درست.

در گام دو ماژور تمام نت‌ها در حالت عادی و بدون نشانه‌ های تغییر دهنده منطبق با الگوی گام ماژور هستند اما در بقیهٔ گام‌ها با توجه به الگوی ثابت گام باید نت ها را با استفاده از علائم تغییر دهنده طوری تغییر داد تا در عین اینکه عدد ترتیبی فاصله ثابت می‌ماند، نت‌ها با الگو منطبق شوند.
یکی از کاربردهای مهم علائم تغییر دهنده همین تنظیم فاصلهٔ میان درجه‌های گام های موسیقی و انطباق آنها با الگوی ثابت گام است.

مثلا در گام ر ماژور می‌خواهیم فواصل را با الگو منطبق کنیم. فاصلهٔ ر تا می یک پرده است و منطبق با الگوی گام، می تا فا نیم پرده است اما طبق الگو باید یک پرده باشد پس مجبوریم فا را دیز کنیم.
حالا فا دیز تا سل، نیم پرده است و طبق الگو هم باید نیم پرده باشد پس تغییرش نمی‌دهیم. سل تا لا یک پرده است که طبق الگو درست است.
لا تا سی یک پرده است که این هم درست است و تغییری لازم ندارد.
سی تا دو نیم پرده است اما طبق الگو باید یک پرده باشد پس دو را هم باید دیز کنیم. و در آخر می‌رسیم به فاصلهٔ دو دیز تا ر اکتاو بعدی که طبق الگوی گام ماژور باید نیم پرده باشد و نیم پرده هم هست پس تغییری لازم ندارد.

آشنایی با انواع گام ماژور در آموزشگاه موسیقی

گام ر ماژور

همانطور که می‌بینید در گام ر ماژور نت فا و دو دیز هستند و هر قطعهٔ موسیقی که بخواهیم در تنالیتهٔ ر ماژور بسازیم باید تمام فا ها و دو هایش دیز باشند در سر کلید هم بعد از کلید سل در محل فا و دو دیز می‌گذاریم.

نکته:

برای استفاده از علائم تغییر دهنده در گام های موسیقی دقت کنید:
۱- فواصل قبلی به هم نریزند.
۲- همیشه در سرکلید یک گام از یک نوع علامت تغییر دهنده استفاده می‌شود مگر اینکه علائم تغییر دهندهٔ موقت داشته باشیم.
۳- می‌توان از دوبل دیز و دوبل بمل هم در گام های موسیقی استفاده کرد.
یکی از کاربردهای مهم این دو علامت هم در انطباق دادن نت‌ها با الگوی گام است.