هنرجویان کلاس موسیقی اغلب برایشان جالب است بدانند که ابزار موسیقی آن ها چگونه ساخته میشود.
هنر آموزان کلاس آموزش تار نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
بنابراین در این مقاله شما را با مراحل ساخت این ساز خوش نوا آشنا خواهیم کرد.
اولین قدم ساخت ساز تار انتخاب چوب مناسب برای ساخت کاسه‌ی طنینی است.
بهترین انتخاب چوب درخت توت است، ولی گا‌ها از چوب درختان گردو، سنجد هم استفاده می‌شود.
در فصل پاییز که برگ درختان می‌ریزد و آب و شیره‌ای در درخت وجود ندارد درخت را می‌برند.

۲. پس از آن، تنه‌ی درخت را با اره از مرکز به دو نیم دایره برش می‌دهند.

۳. سپس الگوی بریده شده روی مقوا را روی قسمت داخلی یکی از برش‌ها پیاده می‌کنند و برش می‌دهند.
قسمت ته تنه درخت را برای ته کاسه انتخاب می‌کنند و با تیشه‌ی نجاری و مغار سطح بیرونی کاسه را شکل می‌دهند.
توجه شود که ابتدا نیمی از کاسه و نقاره را می‌سازند و سپس نیمه‌ی دیگر را و بعد این دو را به هم می‌چسبانند.

۴. سپس به سراغ سطح داخلی می‌روند و از وسط کاسه بزرگ با مغار یا تیشه شروع به کندن می‌کنند و سپس سطح کاسه‌ی کوچک را خالی می‌کنند.

۵. سطح داخلی و خارجی کاسه‌ها را با سمباده صاف می‌کنند و کاسه‌ها را به یکدیگر می‌چسبانند و به سراغ ساخت دسته ساز می‌روند.

۶. چوب انتخابی برای دسته‌ی ساز باید دارای راه‌های صاف و بدون کرم خوردگی باشد و به هیچ وجه گره نداشته باشد.
برای دسته چوب گردو می‌تواند مناسب باشد.
ابعاد دسته را خط کشی می‌کنند و یک مکعب مستطیل به طول دسته ساز برش می‌دهند.

مقاله ای مفید و کاربردی: نکات ابتدایی در کلاس آموزش تار

۷. پس از دسته سرپنجه را می‌سازند. چوب سرپنجه نیز باید عاری ازهر گونه گره و کرم خوردگی باشد.
ابتدا ابعاد سر پنجه را روی چوب پیاده می‌کنند و سپس آن را برش می‌دهند و به کمک مته سوراخ‌های قرارگیری گوشی‌ها و گل سرپنجه‌ی ساز را در آن ایجاد می‌کنند.

۸. وقتی سرپنجه آماده شد آن را به گونه‌ای به دسته می‌چسبانند که هیچ منفذی بین آن‌ها نباشد.
پس از چسباندن آن را در دستگاه تخت فشار می‌گذارند تا خوب به یکدیگر چفت شوند.

۹. اکنون اطراف دو طرف دسته را رشته‌هایی از جنس استخوان نصب می‌کنند تا هم دسته را زیبا کند و هم از فرسایش چوب در اثر تماس زیاد انگشت‌ها جلوگیری کند.

۱۰. به کمک رنده و سمباده نجاری دسته‌ی ساز تار را شکل می‌دهند و پشت آن را به نیم دایره تبدیل می‌کنند.

۱۱. سپس نوبت به نصب شیطانک می‌رسد. قطعه‌ای باریک و به ارتفاع ۲ میلی متر و به رنگ سفید است که بین دسته ساز تار و سرپنجه قرار می‌گیرد و عرضی برابر دسته ساز دارد.
شیطانک دقیق بر سر استخوان‌های روی دسته نصب می‌شود.
شیطانک نیز مانند خرک دارای شیار‌های کم عمقی است که سیم‌ها از آن‌ها عبور می‌کنند و به سمت گوشی‌ها می‌روند.

آموزشگاه موسیقی تهران

۱۲. نوبت ساخت و نصب گوشی‌ها است. گوشی‌های ساز تار از چوب گردو ساخته می‌شود.
پس از اینکه گوشی‌ها را روی چوب برش دادند جای گوشی‌ها را به کمک یک وسیله به نام قلاویز فراخ می‌کنند تا گوشی‌ها در جای خود محکم و ثابت بمانند و لق نزنند.

۱۳. حال باید همه‌ی قسمت‌های کاسه و دسته را سوهان بکشند و یکدست کنند سپس با لیسه و سمباده سطح آن را خوب صاف می‌کنند و بعد به سراغ رنگ کردن ساز می‌روند.

۱۴. برای رنگ ساز از رنگ‌های گیاهی و شیمیایی استفاده می‌کنند و پس از رنگ برای براق شدن ساز به آن لاک الکل می‌زنند.

۱۵. اکنون نوبت به چسباندن پوست کاسه‌های ساز است. پوست به هیچ نباید چروک خوردگی داشته باشد.

۱۶. سپس خرک را که محلی برای عبور سیم‌ها به سمت سیم گیر است نصب می‌کنند.
خرک دارای طول حدودا ۵ و ارتفاع ۲ سانتی متر است. جنس خرک شاخ یا استخوان است که ابتدا شاخ را به قطعات طولی ۵/۵ سانتی متر برش می‌دهند و سپس از قسمت قطور شاخ یک مکعب مستطیل به ابعاد ۲/۱.۵/۵.۲/۵ سانتی متر جدا می‌کنند و با سوهان آج دار آن را صاف و هموار می‌کنند.

۱۷. سیم گیر را نیز از شاخ حیواناتی مثل قوچ کوهی می‌سازند و بهتر است که از کناره‌های شاخ برای سیم گیراستفاده شود.
شاخ را در اندازه‌های ۵.۵ سانتی متر در قطر ۶ میلی متربرش می‌دهند و پشت آن را به کمک چوب ساب صاف می‌کنند سپس محل عبور سیم‌ها را برش می‌دهند و آن را در جایی نصب می‌کنند که خط عمود بر دندانه‌های سیم گیر دقیقاً بر روی خط وسط کاسه قرار بگیرد.

۱۸. ۲۸ دستان را با فواصل معین بر روی دسته می‌بندند.

۱۹. نوبت به بستن سیم‌ها می‌رسد. شش سیم ساز را از پایین به سیم گیر گره می‌زنند و پس از عبور از روی خرک و شیطانک به سمت گوشی‌ها می‌رود و به دور گوشی‌های ساز می‌پیچند.

۲۰. در قدم آخر ساز را کوک می‌کنند.