موسیقی یک علم است و مانند هر علم دیگری برای آموزش موسیقی نیز نیاز به دانستن مقدمات و اصول آن داریم.
یک فرد هرقدر آهنگساز یا خواننده یا نوازنده خوب باشد یک موزیسین نیست
زیرا برای اینکه کار خود را درست اجرا کند میاز به دانستن اصول و مبانی موسیقی دارد که به آن تئوری موسیقی میگویند.
در حقیقت تئوری موسیقی آموزش صحبت کردن به زبان موسیقی است.

تئوری موسیقی نظریه‌ای دربارهٔ قواعد، اصطلاحات و نحوهٔ اجرای موسیقی است.
تئوری موسیقی از قرن‌های گذشته ابداع شده و به‌تدریج تکامل یافته‌است.

تئوری موسیقی شاخه‌ای تخصصی از رشتهٔ موسیقی است که شامل شناخت کلیهٔ قواعد، علامت‌ها و آشنایی با انواع صدای نُت‌ها، فاصله، ترکیب میزان‌ها، ضرب‌آهنگ (ریتم)، گام، و پرده‌های موسیقی است. اهمیت «تئوری موسیقی» به قدری است که از نظریه‌دانان این رشته به‌عنوان «نظریه‌پرداز موسیقی» (تئوریسین موسیقی) نام می‌برند.

اما از آن جایی که شاید این تعریف کمی مبهم و گیج کننده به نظر آید در این مقاله به شما جزییات این آموزش ها را خواهیم گفت.

به طور کل هنرجو برای فراگیری تئوری موسیقی نیازمند فراگیری مطالب زیر است :

۱- تئوری موسیقی

محور اصلی تئوری موسیقی، بحث در مورد ماهیت، اصول، قواعد و همچنین خواندن و نوشتن و اجرای موسیقی است.
همه کسانی که به نوعی به فعالیت در زمینه موسیقی می پردازند نیازمند یادگیری تئوری موسیقی می باشند.
بهرمندی از دانش تئوری موسیقی در کنار فعالیت های عملی می تواند پیشرفت یک هنرجو را تضمین کند.

۲- سلفژ

کلمه سلفژ ممکن است برای بسیاری از هنرجویان مبتدی نا آشنا باشد.
معنی این کلمه نت خوانی است.
در این بخش هنرجو باید با مبانی نت خوانی به صورت تئوری و عملی آشنا شود.
البته در مقاله های پیشین به طور مفصل به این موضوع پرداخته ایم.
برای خواندن و نوشتن موسیقی از خط مخصوص موسیقی یا خط نت استفاده می شود که همه هنرجویان برای فراگیری اصولی سازشان به آن نیاز دارند.
خط موسیقی ابزار و الفبای آموزش در موسیقی است که مانند هر خط دیگری از نشانه ها و قواعد خاص خود بهره می گیرد.
از آنجا که یادگیری و تسلط بر این خط نیازمند تمرین فراوان و همچنین صرف زمان کافی است
از این روهنرجویان برای کسب موفقیت در سازشان باید از همان ابتدا یادگیری خط نت را در رأس كار خود قرار دهند.

سلفژ خود شامل دو بخش است:

الف) سلفژ سازی و یا پارلات (Parlati)

هدف این بخش از سلفژ آشنایی هنرجو با نت های موسیقی (از بم ترین تا زیرترین در گستره صوتی- موسیقایی)، درک ریتم و ریتم خوانی ، تقویت سرعت در چشم خوانی (Reading) و تسلط وی بر اجرای نت های مورد نظر است.

ب) سلفژ آوازی و یا کانتات

بخش آوازی سلفژ تربیت گوش (Ear Training) هنرجو از نظر آوایی و درک صوت
و نیز آموزش وی برای خواندن و سراییدن صحیح نت های موسیقی است.
از نظر اصول آموختن موسیقی سلفژ یکی از پایه ای ترین و تاثیرگذارترین بخش ها برای تربیت یک نوازنده و یا خواننده است.
لذا عدم آشنایی هنرجو با این بخش موجب تضعیف پایه آموزش موسیقی در وی خواهد شد.

۳- تمرینات تکنیکی

هدف از تمرینات تکنیکی رفع ضعفهای اجرایی هنرجو است.
این ضعف ها در ساز پیانو می تواند کندی در اجرا، ضعف انگشتان به خصوص انگشتان دست چپ در اجرای سریع و روان قطعات، هماهنگ نبودن دو دست، ضعف در تشخیص و هماهنگی ضرب و ریتم و … می باشد.
به علاوه. بسته به سطح نوازندگی هنرجو تمرینات تکنیکی مناسبی وجود دارد
که موجب آشنایی وی با تکنیک های نوازندگی پیانو خواهد شد.

۴-قطعه

قطعه یا آهنگ اثری از یک آهنگساز است که برای ساز و یا سازهای به خصوصی ساخته می شود.
هدف نهایی آموزش و تربیت یک نوازنده، اجرای این بخش است.
برای هنرجویی که به درجه نوازندگی رسیده است نوع قطعه می تواند مهم نباشد
و در واقع این هنرجو می تواند بسته به سلیقه و روحیات خود قطعه مورد نظرش را خود انتخاب کند.
اما برای هنرجویی که در مرحله آموختن است انتخاب قطعه باید مناسب با سطح نوازندگی او باشد.

آموزشگاه موسیقی

از آنجاییکه معمولا آهنگسازان در تصنیف قطعات خود اهداف آموزشی خاصی را دنبال نمی کنند
ممکن است آثار ساخته شده آنها مناسب آموزش به هنرجو نباشد.
بنابراین موسیقیدانان و مربیان ، برای بهره بردن از این گونه قطعات معمولا آنها را تا جاییکه به محتوای قطعه لطمه وارد نشود ساده می کنند.
به اینگونه قطعات، قطعات ساده شده (Simplified Pieces) گفته می شود.
به عنوان مثال اجرای بخشی از سمفونی شماره ۵بتهوون توسط پیانو و برای یک هنرجو که در مرحله آموزش قرار دارد امکان پذیر نیست.
چرا که این قطعه برای ارکستر بزرگ نوشته شده است و نه برای یک ساز به تنهایی.
در اینجا علاوه بر ساده کردن، باید قطعه به گونه ای تغییر یابد که مناسب اجرا توسط پیانو گردد
و در عین حال یاد آوری کننده سمفونی ۵ برای شنونده باشد.

در هر جلسه آموزش، مربی قطعه مناسب با توان هنرجو را برای وی انتخاب کرده و در اختیار او قرار می دهد.
گرچه درخواست هنرجو برای یادگیری آهنگ مورد علاقه اش نمی تواند از از سوی مربی مربوطه نادیده گرفته شود
ولی با اینحال وی باید در نظر داشته باشد که در صورتی که قطعه درخواست شده در حد توانایی او نباشد،
سعی در اجرای قطعه به هر طریق و نگرفتن نتیجه مناسب می تواند انگیزه یادگیری و اعتماد به نفس را در وی کاهش دهد
و چه بسا وی را از ادامه یادگیری موسیقی منصرف نماید.