از آنجا که در منطقه جنوب به خصوص هرمزگان به جز ساکنان محلی، تیرههای دیگری از جمله مهاجرین بسیار قدیمی آفریقایی نیز زندگی میکنند، در بررسی موسیقی این منطقه توجه به ترکیب جمعیتی آن حائز اهمیت است.
سازهاى مورد استفاده در موسیقی هرمزگان
سازهای کوبه ای: دهل (صدای باس)، لیوا (سازی اصالتاً آفریقایی که در مراسم مذهبی خاصی استفاده میشود و ساخته شده از تنه درخت که مخصوص مراسم زار میباشد)، تخته (دو تیکه چوب که معمولاً زنها در کنار دهل روی هم میزنن)، کوزه
سازهای زهی: عود، چنگ، قیچک با کوکی خاص که تقریبا موسیقی بلوچی است، kora (سازی اصالتاً آفریقایی)
سازهای بادی: جفتی (سازی شبیه نی انبان، اما فاقد انبان)، سرنا
یکی از سبکهای موسیقی مردم عرب خوزستان علوانیه است.
در این سبک که توسط شخصی به نام علوان شویع از ساکنان اهواز به شهرت رسید، یک نفر شعری در قالب “ابوذیه” میخواند و در کنار خواننده نوازندهای با ساز “ربابه” او را همراهی میکند.
آموزشگاه موسیقی
قالب شعر “ابوذیه” از چهار مصرع تشکیل میشود که کلمه پایانی سه مصرع نخست شبیه به هم، اما با معنای متفاوت هستند.
لحن علوانیه با سازی به نام رباب یا ربابه که شبیه به کمانچه اما سادهتر است و یکی از سازهای مردم عرب خوزستان به حساب میآید، نواخته میشود.
این سبک به دلیل حزن زیبایی که دارد، نه فقط در خوزستان که در عراق نیز اجرا میشود.
خوانندههایی مانند حسن معشوری، یاسر مشکوکی، سامر زرگانی، علی ادریس و علی رشداوی کریم باوی در خوزستان و خوانندههای مشهوری چون “داخل حسن” و “سلمان منکوب” در عراق آن را اجرا میکنند.
“حسان اگزار کنانی” یکی از مهمترین علوانیه خوانان و نوازندگان ساز ربابه در اهواز بود که در سال ۱۳۸۸ درگذشت.
سبک موسیقی علوانیه اخیرا در فهرست آثار معنوی ملی ایران به ثبت رسید و قرار است این سبک موسیقی به عنوان یک محصول فرهنگی مشترک بین دو کشور ایران و عراق به عنوان میراث چند ملیتی به ثبت جهانی یونسکو نیز برسد.
سازهای مورد استفاده در موسیقی خوزستان
نی انبان، سنچ، دمام، دهل، عود، داربوکا، ضرب
شایان ذکر است که امروزه بخش وسیعی از ردیف و موسیقی دستگاهی موسیقی ایرانی، شامل گوشهها و نغمههایی است
که از طریق موسیقی محلی چون موسیقی جنوب ایران، به این جایگاه راه یافتهاند و مورد استفاده موسیقیدانان و آهنگسازان قرار میگیرند.