کلید موسیقی یک نشانه موسیقی است که برای تعیین زیرایی نتهای نوشته شده بکار میرود.
روی یکی از خطوط در اول حامل قرار گرفته، نام و زیرایی نتهایی را که روی آن خط واقع شده تعیین میکند.
این خط به عنوان نقطع راهنما برای تعیین اسامی نتها روی هر یک از خطوط یا بین خطوط استفاده میشود.
فقط یک کلید استفاده میشود که به جای خطوط به فواصل میان خطوط اشاره میکند.
سه نوع کلید در نتنویسی موسیقی مدرن بکار میرود: کلید دو، کلید فا و کلید سل. هر یک از کلیدها تعیینکننده نت متفاوتی برای خطی هستند که روی آن قرار میگیرند.
هنگامی که به یک نت موسیقی مینگرید متوجه میشوید که هریک از قطعات تشکیل دهنده نت با یک کلید شروع میشوند.
این کلید بسیار مهم است زیرا نشان دهنده این است که کدام نت در هر خط واقع شده است.
این کلید ها شامل موارد زیر است :
هرگاه یکی از این کلیدها روی یکی از خطوط حامل قرار گرفت،
بقیه خطوط و میان خطوط با توجه به رابطهای که با آن دارند خوانده میشوند.
استفاده از سه کلید مختلف نوشتن موسیقی برای تمامی صداها و سازها را امکانپذیر نموده،
حتی اگر آنها بازههای بسیار متفاوتی داشته باشند.
انجام این کار فقط با استفاده از یک کلید بسیار سخت است،
به دلیل اینکه خط حامل مدرن فقط ۵ خط دارد، و تعداد نتهایی که در محدوده حامل نشان داده میشود،
حتی با خطوط اضافه، نزدیکی با تعداد نتهایی که یک ارکستر مینوازد ندارد.
استفاده از کلیدهای مختلف برای سازها و صداهای متفاوت این امکان را میدهد که به راحتی نتها را در محدوده حامل با کمترین استفاده از خطوط اضافه نوشت.
معرفی انواع کلید دو در وبلاگ آموزشگاه موسیقی
کلید آلتو
وقتی کلید دو روی سومین خط حامل قرار میگرفت، به آن کلید آلتو گفته میشد.
در تمامی کلیدهای دو، این خط نشانگر نت دو وسط است.
این کلید (گاهی نیز کلید ویلا نامیده میشود) اکنون برای ویلا، ویلا داگامبا و ترمبون آلتو استفاده میشود.
قبلاً، از آن برای صدای آلتو و برای سازهایی که در محدوده میانی اجرا میشدند (مانند: ابوا و ریکوردر) استفاده میشد.
نمونه رایج از آن در کارهای سرگئی پرکفیف برای نت نویسی هورن انگلیسی، در سمفونیهایش میباشد.
گاهی برای موسیقی کیبرد نیز در زمانهای گذشته استفاده شده است .
کلید تنور
وقتی کلید دو روی خط چهارم قرار میگیرد، به آن کلید تنور گفته میشود.
از این کلید برای نت نویسی محدوده بالایی باسون، ویلن سل، یوفونیوم، کنتر باس و ترومبون
(که همگی از کلید باس در پایین و وسط محدوده صوتیشان استفاده کرده، و در محدوده صوتی بسیار بالا، کلید سل مناسبتر است).
قبلاً، از آن برای بخش تنور در موسیقی آوازی استفاده میشد
اما مدت زیادی است که وقتی به تنهایی نوشته میشود با اکتاو کلید تربل و وقتی با باس در یک کلید نوشته میشود،
با کلید باس جایگزین شده است. کنتر باس یک اکتاو پایینتر از چیزی که نوشته میشود صدا میدهد.
کلید باریتون
در گذشته، کلید دو گاهی روی خط پنجم قرار گرفته و کلید باریتون نامیده میشد،
همانند کلید فای خط سوم، که هر دو دقیقاً یکی بودند.
به دلیل این برابری، این کلید بندرت در گذشته استفاده میشده؛ کلید باریتون فا در عوض استفاده میشد.
کلید متسو سپرانو
وقتی کلید دو روی خط دوم قرار میگیرد، به آن کلید متسو سپرانو میگویند.
این دیگر کلید مورد استفاده نیست.
قبلاً، از آن در موسیقی آوازی برای نوشتن بخشهای متسو سپرانو استفاده میشده است.
کلید سپرانو
وقتی کلید دو روی خط اول قرار میگیرد، کلید سپرانو نامیده میشود.
این کلید دیگر مورد استفاده نیست.
قبلاً، از آن در موسیقی آوازی برای نوشتن بخش سپرانواستفاده میشده است.