در این مقاله از آموزشگاه موسیقی شمال تهران به بررسی تاریخچه موسیقی سبک جز خواهیم پرداخت. در همان هنگام که شونبرگ و استراوينسکي سرگرم دگرگون ساختن زبان موسيقيایی اروپا بودند،سبک موسيقايي نويي که جاز نام گرفت در آمريکا نشو و نما ميکرد. اين موسيقي، آفريده نوازندگاني اغلب از سياهان آمريکا بود که در خيابان ها، بارها، محلههاي پست و سالنهاي رقص نيو اورلئان و ديگر شهرهاي جنوبي ايالات متحد به اجرا مي پرداختند.
موسیقی سبک جز را ميتوان به طور عام به عنوان گونهاي از موسيقي که ريشه در بداهه پردازي دارد و ريتم سنکوپ دار، ضرب يکنواخت و رنگ آميزي و تکنيک هاي خاص اجرايي از ويژگيهاي آن است، توصيف کرد.
بررسی تاریخچه موسیقی سبک جز در کلاس موسیقی
گرچه اصطلاح موسیقی سبک جز از ۱۹۱۷ رواج يافت اما به احتمالي اين گونه موسيقي از ۱۹۰۰ موجود بوده است. از آنجا که اين موسيقي نو فقط به شکل اجرايي و بدون نت نگاري وجود داشته است، زمان پيدايش و کيفيت آثار اوليه آن به درستي بر ما آشکار نيست. علاوه بر اين پيش از ۱۹۲۳ آثار ضبط شده جاز بسيار اندک بودند و از نخستين آثار جاز که گروههاي نوازنده دیکسیلند آفريننده اش بودند تا ۱۹۱۷ هيچ چيز ضبط نشده است.
جاز از همان آغاز پيدايش، گستره ای متنوع و غني از سبک هاي وابسته مانند سبکهاي نيواورلئان (ياديک سيلند) سویينگ، بیباپ، کول،جاز آزاد و جاز راک را در دامان خود پروراند. جاز چهره هاي برجسته اي مانند لويي آرمسترانگ ،دوک الینگتن، بني گودمن ،چارلي پارکر و جان کالترين را پديد آورد. دامنه نفوذ و تاثير جاز عظیم م و جهاني بود و نه فقط بر بسياري از انواع موسيقي مردمپسند که بر آهنگسازاني همچون موريس راول ،داريو مي یو، وآرون کوپلند تأثير گذاشت.
جاز اوليه، عناصر فرهنگ هاي موسيقايي متعددي همچون فرهنگ هاي آفريقاي باختري، آمريکا و اروپا را در هم آميخت. خاستگاه برده هاي آمريکايي اغلب آفريقاي باختري بوده که امروزه شامل غنا، نيجريه و چند کشور ديگر است. تکيه بر بداههپردازي ،استفاده از طبل، صداهاي کوبشي و ريتم هاي پيچيده شماري از عناصر موسيقي آفريقايي باختري هستند که برجاز تاثير داشته اند.
ديگر ويژگي موسیقی سبک جز که شايد برگرفته از موسيقي آفريقاي باختري است ،ندا و پاسخ است. در اغلب قطعه هاي آوازي آفريقاي باختري ،عبارت هايي که يک تکخوان مي خواند بارها توسط همسرايان پاسخ داده مي شود. ندا و پاسخ در جاز هنگامي است که آواز تکخوان از سوي يک ساز، يا عبارت هاي اجرا شده با يک ساز يا گروهي از سازها با سازي ديگر يا گروهي ديگر از سازها پاسخ داده مي شود. الگوي ندا و پاسخ در جاز منشاء سر راست ترين نيز دارد و آن مراسم کليسايي سياهان آمريکايي است که در آن حاضران در کليسا با آواز به نداي واعظ پاسخ ميگويند.
در آمريکا ،سياهان گسترهاي غني از انواع موسيقي را پروراندند که از منابع اساسي جاز شد. آوازهاي کشت و کار، آواز هاي مذهبي، سرود هاي انجيلي و رقص هايي مانند کيک باک از آن جمله اند. اين قطعه ها اغلب نت نويسي نمي شدند و اکنون به آنها دسترسي نداريم اما شايد با صداها و ریتم هايي مانند صداها و ريتم هاي جاز اوليه اجرا مي شده اند. موسيقي سياهان بر موسيقي سفيد پوستان آمريکا _شامل سرودها، آوازهاي مردمپسند، نغمه هاي عاميانه، رقصها ،مارشها و قطعه هاي پيانویي _تاثير گذاشته و از تاثیر پذیرفته است.
موسيقي سفيدپوستان تا اندازهاي منشاء آمريکايي دارد، توسط آهنگسازان اروپايي به نگارش درآمده و يا از آنان تأثير گرفته است. سنت های موسیقایی آمریکایی و اروپایی در سده نوزدهم،فراهم آورنده ملوديها، هارموني ها و فرمهايی شدند که در پس زمينه جاز شالوده موسيقي آمريکايي را تشکيل دادند. سنت آمريکايي هم نوازي در قالب دسته هاي سيار موسيقي يکي از منابع اصلي جاز بود. دسته هاي موسيقي متشکل از سياهان يا سفيد پوستان طي پايان سده نوزدهم و اوايل سده بيستم، جايگاهي مهم در زندگي آمريکايي داشتند.
کم و بيش از هر دهکدهاي صاحب دسته موسيقي خود و مکاني ويژه نوازندگي آنان بود، دسته هاي موسيقي در گردش هاي گروهی،گردهمایی ها،تظاهرات سیاسی،محافل رقص و کارنوال ها حضور داشتند. بسیاری از سازهای دسته های سیار موسیقی که در آموزشگاه موسیقی تهران تدریس میشوند مانند ترومپت در کلاس آموزش ترومپت تدریس میشود، کرنت، ترومبون، توبا، کلارینت و طبل در دسته های قدیمی جاز نیز به کار گرفته می شدند. موسیقی برخاسته از این سنت آمزیکایی،بر فرم ها و ریتم های جاز اولیه تاثیر گذاشت.
برگرفته از کتاب درک و دریافت نوشته راجر کیمی ین