درباره اجزا مختلف ساز تار چه میدانید

تار یک ساز زهی زخمه‌ای مقید است.
یعنی ارتعاش صدا در آن توسط زخمه زدن با یک مضراب به سیم‌ها انجام می‌شود.
تار دارای قدمتی دیرینه است که از قدیم تا به امروز در گروه نوازی‌های موسیقی ایرانی و حتی تکنوازی‌ها در آموزشگاه موسقی بسیار کاربرد داشته و دارد.
این ساز به قدری پر طرفدار است که این روز‌ها عضو جدا نشدنی گروه‌های موسیقی و ارکستر‌ها به حساب می‌آید.
اما آیا تا به حال به این فکر کرده اید که ساز تار با این نوای دلنشینی که دارد از چه اجزایی تشکیل شده است ؟
ما دراین مقاله قصد داریم که مراحل ساخت ساز تار را قدم به قدم به شما و هنرجویان علاقه مند کلاس آموزش تار باس آموزش دهیم.

آشنایی با اجزای ساز تار در آموزشگاه موسیقی

اجزای تشکیل دهنده‌ی ساز تار عبارتند از:

کاسه‌ی طنینی:

دو کاسه که از چوب یک تکه ساخته می‌شود و حالتی گلابی شکل درد که یکی از کاسه‌ها از دیگری بزرگتر است و به کاسه‌ی کوچک نقاره می‌گویند.
چوب کاسه‌ی طنینی معمولا چوب درخت توت است.
یک طرف کاسه باز است و روی آن پوست کشیده می‌شود.

پوست تار:

کاسه‌ی طنینی از یک طرف بسته است و از طرف دیگر باز است و روی آن را پوست می‌کشند.
این پوست از قسمت نازک پوست چهارپایان معمولا بز و بره انتخاب و تهیه می‌شود.

خرک:

خرک توسط دو پایه‌ی کوچک بر روی پوست کاسه نصب می‌شود و دارای شیار‌های کم عمقی است که هر کدام از سیم‌ها جداگانه از آن‌ها عبور می‌کنند.
خرک دارای طول حدودا ۵ و ارتفاع ۲ سانتی متر است. جنس خرک شاخ یا استخوان است.

دسته تار:

دسته ساز تار از یک طرف به نقاره کاسه کوچک و از طرف دیگر به سرپنجه‌ی ساز متصل است.
دسته ساز تار یک لوله‌ی توپر چوبی است که چوب آن را از چوب‌های سخت و محکم مانند توت یا گردو انتخاب می‌کنند.
دسته دارای طول تقریبی ۵۰ و قطر تقریبی ۴ سانتی متر است.
قسمتی که انگشت گذاری می‌شود صاف و مسطح است و پشت آن حالت نیم دایره دارد.
در طرفین سطح صاف دسته سطحی که انگشت گذاری می‌شود دو رشته نوار از جنس استخوان نصب می‌کنند تا هم دسته را زیبا کند و هم از فرسایش چوب در اثر تماس زیاد انگشت‌ها جلوگیری کند.

سرپنجه ساز تار:

سرپنجه در ابتدای دسته‌ی ساز قرار می‌گیرد و یک جعبه‌ی کوچک توخالی از جنس چوب کاسه‌ها است.
در سر پنجه به تعداد سیم‌های ساز تار گوشی نصب شده است.

گوشی‌های ساز:

همانطور که گفتیم ساز تار دارای شش گوشی به تعداد سیم هایش است.
گوشی‌ها به شکل میخ‌های درشت و سر پهن هستند که یک سر آن پهن‌تر است و هنگام کوک کردن به کمک دست نوازنده به چپ و راست می‌چرخد و سر دیگر آن باریکتر است و یک سر سیم به آن میپیچد و داخل فضای سرپنجه قرار می‌گیرد.

شیطانک:

قطعه‌ای باریک و به ارتفاع ۲ میلی متر است که بین دسته ساز تار و سرپنجه قرار می‌گیرد و عرضی برابر دسته ساز دارد.
شیطانک نیز مانند خرک دارای شیار‌های کم عمقی است که سیم‌ها از آن‌ها عبور می‌کنند و به سمت گوشی‌ها می‌روند.

دستان:

بر روی دسته‌ی ساز تار ۲۸ دستان بسته می‌شود که از جنس زه روده‌ی تابیده‌ی چهارپایان یا نخ نایلون هستند.
هر دستان را سه یا چهار دور به دور دسته تار می‌بندند و گره می‌زنند تا گره‌ها در شیار‌های ایجاد شده در سطح بالایی طول دسته قرار بگیرد.
دستان‌ها با فواصل معین از یکدیگر قرار می‌گیرند، ولی بعضی دستان‌ها تا حدی می‌توانند حرکت کنند.

سیم گیر:

قطعه‌ای کوچک در انتهای بدنه‌ی کاسه است که شیار‌هایی دارد تا گره یک سر سیم بر روی آن قرار بگیرد.
سیم گیر از جنس چوب یا استخوان انتخاب می‌شود.

سیم‌های ساز تار:

تار دارای شش سیم با قطر‌های متفاوت است؛
که معمولا سیم‌های اول و دوم سفید رنگ و به قطر‌های ۱.۸ تا ۲ میلی متر و سیم‌های سوم و چهارم از جنس برنج و زرد رنگ و به قطر‌های ۱.۸ تا ۲.۲ است که این سیم‌ها دو به دو باهم همصدا درکلاس آموزش تار باس کوک می‌شوند.
سیم پنجم فلزی سفید رنگ با قطر کمتر هم‌صدای سیم‌های اول و دوم کوک می‌شود و به آن واخوان می‌گویند.
سیم ششم فلزی زرد رنگ با قطر ۳.۸ میلی متر است که یک اکتاو بم‌تر از سیم‌های اول و دوم کوک می‌شود که به آن سیم بم نیز می‌گویند.