موسیقی ایرانی دارای هفت دستگاه با نام‌های شور، سه گاه، همایون، چهارگاه، نوا، راست پنجگاه، ماهور و پنج آواز به نام‌های ابوعطا، بیات ترک، افشاری، دشتی، اصفهان است.

معمول‌ترین دستگاه موسیقی ایرانی دستگاه شور است.
دستگاه شور را به دلیل وجود ملودی‌های متنوع مناطق مختلف ایران مادر آواز‌های موسیقی ایرانی می‌نامند.
غالب آواز‌هایی که یک خواننده آموزش ندیده ایرانی می‌خواند در دستگاه شور یا متعلقات آن است.
از بین هفت دستگاه موسیقی ایرانی دستگاه شور از همه بزرگ‌تر است،
زیرا علاوه بر آواز‌ها و الحان خود، دارای آواز‌ها و الحانی است که هرکدام خود به تنهایی استقلال دارند. (آواز‌های های ابوعطا، بیات ترک، افشاری، دشتی)

یکی از ویژگی‌های دستگاه شور این است که را نه می‌توان آن را جزو آواز‌های غمگین به حساب آورد و نه جزو آواز‌های نشاط آور.
آوازی که در دستگاه شور اجرا می‌شود را می‌توان در هر زمانی از شبانه روز شنید و هنگام شنیدن آواز در مایه شور (دستگاه شور) احساس آرامش می‌کنیم (این موضوع به سهل بودن آن بازمی‌گردد).
می‌توان دستگاه شور را به انسانی تشبیه کرد که همه گفته‌هایش را قبول داشته و در عین حال او را درک می‌کنند؛
این نیز خود دلیل این است که این آواز را می‌توان در هر مکان و زمانی اجرا کرد و شنید.

آموزشگاه موسیقی

اگر درجه چهارم گام ماهور را ربع پرده افزایش دهیم به شور تبدیل می‌شود.
تنیک گام شور حاصل، درجه سوم ماهور است. بعنوان مثال اگر گام ماهور دو را داشته باشیم:

(سی لا سل فا می‌ ر دو (از چپ به راست خوانده شود

درجه‌ی سوم آن می‌شود نت می، پس نت “می‌” می‌شود نت تنیک (اولین نت) شور (شور می)، و درجه چهارم که فا است را ربع پرده زیاد می‌کنیم (فا سری) به این ترتیب گام شور”می” ساخته می‌شود:

(ر دو سی لا سل فاسری می‌ (از چپ به راست خوانده شود

نحوه‌ی پیدا کردن سلاح کلید یک گام شور (سرکلید)

از اسم گام یک دوم نیم بزرگ بالا رفته، می‌رسیم به آخرین نت سرکلید، سپس سرکلید را طبق توالی بمل‌ها (اگر آخرین نت کرن است) و دیز‌ها (اگر آخرین نت سری است) کامل می‌کنیم.

ویژگی های گام شور

دارای گام مخصوصی است که به گام‌های ماژور و مینور شباهتی ندارد.
فواصل گام شور به ترتیب عبارت است از:
دو دوم نیم بزرگ، دو دوم بزرگ، یک دوم کوچک، یک دوم کوچک، دو دوم بزرگ.
دانگ‌های گام شور مساوی نیستند، زیرا دانگ اول دارای دو دوم نیم بزرگ و یک دوم بزرگ است و دانگ دوم از یک دوم کوچک و دو دوم بزرگ تشکیل می‌شود.
گام شور پایین رونده است، زیرا در حالت صعود، محسوس ندارد.

نام گوشه‌ های مهم دستگاه شور

درآمد: نت شاهد و نت ایست درجه اول گام (تنیک) است. درآمد‌های اجرا شده در این دستگاه همگی در دانگ اول هستند.

شهناز: نت شاهد درجه‌ی چهارم است و در گوشه شهناز درجه پنجم ربع پرده کاهش پیدا می‌کند. نت ایست هم همان نت تنیک است.

قرچه: نت شاهد درجه ششم و نت ایست درجه چهارم است.

رضوی: نت شاهد درجه هفتم و نت ایست درجه چهارم است.

حسینی: گوشه‌ای است که با آن شور اوج می‌گیرد (گوشه حسینی را اوج شور می‌نامند). شاهد آن درجه هشتم است و نت ایست درجه چهارم و درجه دوم هم ربع پرده کاهش پیدا می‌کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *