موسیقی ایرانی دارای هفت دستگاه با نام‌های شور، سه گاه، همایون، چهارگاه، نوا، راست پنجگاه، ماهور و پنج آواز به نام‌های ابوعطا، بیات ترک، افشاری، دشتی و اصفهان است.
در آموزشگاه خوانندگی می آموزیم که تفاوت آواز با دستگاه در تعداد گوشه‌هاست، به طوری که تعداد گوشه‌های آواز کمتر از یک دستگاه است.
همچنین از نظر حالت و نت‌های شاهد و ایست تفاوت‌هایی با هم دارند.
آواز اصفهان به دلیل یکسان بودن کوکش با دستگاه همایون از متعلقات این دستگاه به حساب می‌آید.
دستگاه همایون یکی از آن هفت دستگاه موسیقی ایرانی و بعد از دستگاه شور یکی از بزرگترین دستگاه‌هاست؛
چرا که علاوه بر گوشه‌های خود دارای یک زیرمجموعه (آواز اصفهان) نیز است که خود دارای چندین گوشه بوده و آوازی مستقل است.
بسیاری از لالایی‌ها و زمزمه‌های متداول در نقاط مختلف ایران و همچنین موسیقی زورخانه‌ها در دستگاه همایون اجرا می‌شود.
همان طور که از اسم این دستگاه پیداست، حالتی شاهانه، اشرافی و باوقار دارد.
نغمه‌های این دستگاه بمانند یک سخنران حرفه‌ای به شنوندگان خود پند و اندرز مى‌دهد.
دستگاه همایون از غم و اندوه می‌گوید ودر مواردی غم موجود در دل این دستگاه سرسخت‌ترین دل را نیز محزون می‌کند.
بررسی ویژگیهای دستگاه همایون در آموزشگاه موسیقی
سرکلید دستگاه همایون همانند سرکلید شور است، ولی درجه سوم نیم پرده زیاد می‌شود.
مثل گام شور پایین رونده است، زیرا در حالت صعود محسوس ندارد.
فواصل گام همایون به ترتیب عبارت است از:
دوم نیم بزرگ، دوم بیش بزرگ، نیم پرده، پرده، نیم پرده، پرده، پرده
دانگ‌های گام همایون مساوی نیستند، زیرا دانگ اول دارای یک دوم نیم بزرگ و یک دوم بیش بزرگ و یک دوم کوچک است و دانگ دوم از یک دوم کوچک و دو دوم بزرگ تشکیل می‌شود.
گوشه‌های مهم دستگاه همایون به ترتیبی که در ردیف نواخته می‌شوند عبارتند از :
درآمد: نت شاهد درجه دوم و نت ایست درجه اول گام است.
چکاوک: نت شاهد درجه چهارم و نت ایست درجه دوم گام است.
بیداد: نت شاهد درجه پنجم و نت ایست درجه چهارم یا پنجم است.
شوشتری: نت شاهد درجه چهارم و نت ایست درجه دوم گام است و معمولا در اکتاو بالا اجرا می‌شود.
